قسام حارثیقسّام حارثی (متوفای ۳۷۷ق)، مشهور به "قسّام ترابی" از خاندان بنی حارث یمن که در دوران عزیز فاطمی برای مدت طولانی بر دمشق مسلط گردید. او سرانجام در نبرد با سردار البتکین تسلیم شد و امان خواست. عزیز فاطمی نیز وی را به مکانی تبعید کرد و تا سال ۳۷۷ق که چشم از جهان فروبست، در آن جا اقامت داشت. ۱ - معرفی اجمالیقسّام حارثی، از خاندان بنی حارث بن کعب از یمن بود. او به قسّام ترابی شهرت یافت زیرا که زمانی برپشت درازگوشان، خاک حمل می‌کرد. اصل وی از قریه تلفیتا، یکی از قرای کوه «سنّیر» بین «حمص» و «بعلبک» که خود یکی از قرای «منین»است، بوده است. روزگار او دگرگون شد و به ثروت رسید و جوانان بسیاری گرد او جمع شدند. قسّام، در سال ۳۶۷ق در دوران عزیز فاطمی، همراه یاران جوان خود، بر دمشق چیره شد، اما عزیز در سال ۳۶۹ق سپاهی به فرماندهی سلمان بن جعفر بن فلاح کتامی، به جنگ او فرستاد. قسّام، این سپاه را شکست داد و عزیز درسال ۳۷۱ق سپاه دیگری به سرکردگیِ البتکین، سردار ترک، به سوی او گسیل داد. قسّام، نخست با وی جنگید، ولی بعد، از او امان خواست و تسلیم شد. البتکین نیز قسّام را دستگیر کرد و دست بسته به «مصر» فرستاد. گویند: عزیز، وی را به مکانی فرستاد و او تا دم مرگ در آن جا اقامت داشت. ۲ - پانویس۳ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۲۲. |